Blog - Geen oorlog!

Blog: НЕТ ВОЙНЕ - geen oorlog!

Een oorlog die geen oorlog mag heten... Als het niet zo in-triest was en er zoveel slachtoffers vallen, zou je het 'mal' noemen. Zoals de eerste moordenaar die voor een rechtbank beweert dat er geen sprake is van moord maar van een 'speciale operatie' of hooguit 'bedrijfsongeval', zoiets. Absurd en triest tegelijk.

Ik ben net terug uit Rusland. Ben de tel kwijt hoe vaak ik er geweest ben. Vijftig keer? Zestig? Tachtig? Deze keer was met stip de zwaarste reis. Hoewel ik niet klaag. Ik leef én reis in vrijheid. 

Hoewel... Onder de huidige omstandigheden is iedereen in zekere zin slachtoffer. Oekraïners het meest. Zowel de inwoners van het Donbas-gebied die al sinds 2014 te kampen hebben met agressie van nationalisten uit Kiev, als Oekraïners die nu lijden onder de Russische invasie.

Ondertussen ook Russen die de gevolgen voelen van Westerse sancties tegen Rusland. Maar ook niet-Russen die een band hebben met Russen of met Rusland. Gewone mensen vooral.

In Estland en Letland, de Baltische landen met de meeste etnische Russen als inwoners, zucht iedereen onder het getreiter van twee kanten. Als je daar Russischtalig bent, ben je al tweederangs burger. En dat knelt nu nog venijniger.

Tegelijk zie je ook dat aan alle kanten niet iedereen achter de visies en doelen van zijn regering staat. In Rusland zag ik billboards met de inmiddels beruchte Z van de 'speciale operatie'. Waarbij de Z staat voor #СвоихНеБросаем - 'We laten de onzen niet vallen': het opkomen voor de Russischtalige gemeenschap in de Donbas-regio.

Ook affiches en flyers waarmee oudgedienden uit het Russische leger worden opgeroepen zich te melden als oorlogsvrijwilliger.

Maar ook kleine tekentjes van protest tegen de inval in het buurland. 'НЕТ ВОЙНЕ' ('Geen oorlog', gekalkt in een toilet op het Moskovskij Vokzal in St. Petersburg, bijvoorbeeld.
Of gedurfde bijdragen van bloggers, zoals Well:

<<sorry, inmiddels op YouTube offline gehaald>>

Dit soort uitingen worden in Rusland geblokt. Maar evengoed bereiken dit soort influencers toch een flink publiek. Wells bijdrage was deze week tot nu toe door bijna 1 miljoen mensen bekeken.

Tegelijk bespeurde ik ook in de Baltische landen dat niet iedereen achter alle regeringsbesluiten staat, waar die vooral politieke bedoelingen hebben en indruisen tegen je individuele - of collectieve - rechtvaardigheidsgevoel. Zo heeft Estland in EU-verband eerder deze maand importbeperkingen doorgevoerd waardoor reizigers uit Rusland in feite nog geen pakje melk of appel zouden mogen invoeren als ze uit Rusland de EU binnenreizen.

Ik nam de proef op de som - hoofdzakelijk omdat ik van niks wist - en ontdekte dat er vrijwel niet werd gecontroleerd. En iedereen persoonlijk wel zondigde tegen wat inmiddels allemaal niet meer mee mag in de bagage.

In de regio Voronezj in het zuiden van Rusland kwamen we in een tijdelijke opvanglocatie terecht waar op dit moment ruim 500 vluchtelingen uit de Donbas verblijven. Zij zijn blij nu juist hier tijdelijk te kunnen wonen. Zien de Russen als bondgenoten die hen te hulp komen.

Omgekeerd voelen Oekraïense vluchtelingen in bijvoorbeeld Nederland zich juist aangevallen door de Russen. En hebben natuurlijk ook zij gelijk. De situatie die in deze regio is ontstaan, heeft een hoog 'Israël-en-de-Palestijnen'-gehalte, waarbij partijen elkaar over en weer beschuldigen en je als buitenstaander voortdurend denkt: wie is hier begonnen? Stop ermee!

Nog zoiets: in het kader van de internationale sancties is Rusland afgekoppeld van het SWIFT-betalingssysteem. Kun je als Nederlander in Rusland geen roebels pinnen. En dus... moet je hele vakantiebudget eigenlijk cash mee. Om je euro's in Rusland om te wisselen voor roebels.

Maar... tegelijk staan eurobankbiljetten op de lijst met spullen die sinds 10 juli niet meer mee mogen naar Rusland. Geen wonder dat in de officiële publicatie van de importban staat vermeld dat geld voor persoonlijk gebruik van de reiziger wél mag. Een bananen-kromme sanctiemaatregel.

Hoe dit ook verder gaat: verdere escalatie maakt alles alleen maar erger. Hoe eerder constructief wordt onderhandeld over een wapenstilstand, hoe beter. Het is te hopen dat voor ieders veiligheid en vrijheid (geo)politiek naar een tweede plan wordt geschoven. Tegelijk krijg je dan onherroepelijk veel gedoe over waar grenzen moeten worden getrokken en ben ik bang dat we nog lang met institutionele pesterijen te maken zullen houden.

Peter Zandee